Schoonmaak en productie in de food industrie moeten ‘met elkaar ademen’

In de voedingsmiddelenindustrie is de borging van hygiëne van essentieel belang. Maar hoe doe je dit effectief? Welke prijs heeft kwaliteit en hoe kunnen schoonmaak en productielijnen met elkaar ‘ademen’. Binnen de schoonmaakbranche wordt vaak gesproken over trends, ontwikkeling en innovatie. Maar soms zit innovatie in simpele oplossingen en is back-to-basic de beste oplossing.  

Al snel gaat schoonmaken over meer dan het schoonmaakproces en vragen opdrachtgevers naar het onderscheidend vermogen van schoonmaakdienstverleners. Hierdoor wordt de aandacht afgeleid van waar het in essentie om draait in de industriële schoonmaak. Waar het uiteindelijk om gaat is wat er nodig is voor de gewenste kwaliteit en welke kosten daarbij horen.

Brenda Krelekamp, adviseur Atir en expert in schoonmaak in de food industrie: ‘Het verbaast mij dat er onvoldoende maatwerk is binnen de industriële schoonmaak. Voor een vleesfabriek gelden namelijk andere basiskwaliteitsafspraken dan in een frisdrankenfabriek’. De vraag is dan ook: wie bepaalt de benodigde schoonmaakkwaliteit en wie is verantwoordelijk voor het borgen van de voedselveiligheid?

We zouden moeten streven naar gelijke basis maatstaven de schoonmaak in food omgevingen. Brenda vindt daarnaast dat er maatwerk per productieomgeving moet worden geleverd maar wel binnen marktconforme kaders. Dit leidt tot een eerlijk contract. Vanuit die basis is het aan de schoonmaakdienstverlener om zo efficiënt en zo veilig mogelijk de afgesproken kwaliteit te behalen.

‘Bij het aangaan van een nieuw contract is mijn advies dan ook om expertise in huis te halen op het gebied van industriële schoonmaak’, gaat Brenda verder. ‘Vaak is de afdeling inkoop in de lead bij het aanbesteden van de schoonmaak, maar inhoudelijk onvoldoende specialist op het schoonmaakvlak. Daardoor is lastig te bepalen wat een marktconforme prijs is voor de benodigde kwaliteit.’

Door bij aanvang van het inkoopproces goed na te denken over de benodigde kwaliteit, het profiel van de toekomstige samenwerkingspartner en uitdagingen in het productieproces, wordt de basis voor een gezonde samenwerking gelegd. Brenda: ‘Resultaatgericht schoonmaken is een trend die we steeds vaker zien, maar het is niet realistisch om dit toe te passen in een industriële omgeving. De kwaliteit in een resultaatgericht contract voor een voedselverwerkingsfabriek kun je onmogelijk over laten aan het ‘oog’ van de schoonmaker, bacteriën zijn niet zichtbaar’. Ongezonde of ondoordachte contracten kosten zowel de schoonmaakdienstverlener als de opdrachtgever energie. En belangrijk: uiteindelijk gaat het ten koste van de kwaliteit en die kwaliteit raakt in de high care processen (voedsel dat direct bij de consument op het bord terecht komt) direct de voedselveiligheid.

Een van de grootste uitdagingen voor het schoonmaken van productielijnen is dat schoonmaak altijd om het productieproces heen gepland moet worden. In vaktermen wordt dat ‘mee-ademen’ genoemd. In praktijk betekent dit dat de schoonmaak zijn planning dagelijks afstemt op de productieplanning. Vaak komt het voor dat de schoonmaak in de nacht plaatsvindt als de productielijnen stilliggen. In het geval van een 24/7 draaiende fabriek is dit lastiger. Echter, stelt Brenda: ‘Juist bij een continu draaiende fabriek is het goed te plannen wanneer schoonmaak wordt uitgevoerd. Want als er eigenlijk geen moment is om een productielijn te reinigen, is elk moment een mogelijkheid. Het zal toch een keer moeten gebeuren.’

Van belang is dan dat er een goede planning is zodat de schoonmaak echt ‘mee-ademt’ met de productielijnen. Maar ook een hybride vorm van werkprogramma’s kan passend zijn in een foodomgeving. Bijvoorbeeld door het maken van een combinatie van een inspanningsgericht werkprogramma met een resultaatgericht werkprogramma. Hierin is het van belang te bepalen welke onderdelen in welke omgevingen het meest passend zijn. ‘Daarnaast zijn aftekenlijsten en het controleren van de schoonmaak na uitvoering waardevolle processtappen die wat mij betreft essentieel zijn voor het borgen van de hygiëne’, aldus Brenda.